Senso

Ιταλία, 1954. Σκηνοθεσία: Λουκίνο Βισκόντι. Σενάριο: Λουκίνο Βισκόντι, Σούζο Τζέκι ντ' Αμίκο, με τη συνεργασία των: Τζιόρτζιο Πρόσπερι, Κάρλο Αλιανέλο, Τζιόρτζιο Μπασάνι, από νουβέλα τού Καμίλο Μπόιτο. Ηθοποιοί: Αλίντα Βάλι, Φάρλεϊ Γκρέιντζερ, Μάσιμο Τζιρότι. 125 λεπτά.

Ο παθιασμένος έρωτας μιας Ιταλίδας αριστοκράτισσας για έναν Αυστριακό αξιωματικό, στην υπό αυστριακή κατοχή Βενετία, θα οδηγήσει στην προδοσία και την καταστροφή σε μια αριστουργηματική, εικαστικά λαμπρή, πάντα επίκαιρη, ταινία.

  Από τα μεγάλα αριστουργήματα του Ιταλού σκηνοθέτη, με ξεχωριστή φροντίδα στη χρήση των χρωμάτων (η ταινία θεωρείται υπόδειγμα στο είδος της), που προβάλλεται σε επανέκδοση με νέες κόπιες. Η ιστορία εκτυλίσσεται στη Βενετία το 1866, όταν οι Ιταλοί είχαν αρχίσει να αντιστέκονται ενάντια στην αυστριακή κατοχή, με στόχο την ένωση των διάφορων κρατιδίων.

 Στο τμήμα εκείνο της αριστοκρατίας που συνεργάζεται με τους αντιστασιακούς ανήκει και η κόμισσα Λίβια Σερπιέρι (η Αλίντα Βάλι στον καλύτερο ρόλο της καριέρας της) και ο ξάδερφός της, Ρομπέρτο, αντίθετα με τον άντρα της που συνεργάζεται με τους Αυστριακούς. Στη διάρκεια μιας παράστασης στο θέατρο Φενίτσε, ύστερα από μια αντιστασιακή εκδήλωση, ο Ρομπέρτο προκαλεί τον Φραντς Μάλερ (ένας πολύ καλός Φάρλεϊ Γκρέιντζερ) σε μονομαχία. Η Λίβια προσπαθεί να επέμβει με αποτέλεσμα να ερωτευτεί τον Φραντς. Ενας παθιασμένος έρωτας για έναν ασήμαντο, δειλό στον πραγματικότητα, άντρα, ανάξιο του έρωτά της, που θα την οδηγήσει σε συνεχείς εξευτελισμούς και στην προδοσία των ιδανικών της, καταλήγοντας στην τραγωδία.

 Ο Βισκόντι σκηνοθέτησε την ταινία μ' ένα στιλ που πολύ σωστά ονομάστηκε «οπερατικό», στιλ που αγγίζει τα όρια του παροξυσμού. Εκείνο που τον ενδιαφέρει είναι η καταγραφή και ανάλυση αυτού του πάθους που οδηγεί αναπόφευκτα στην προδοσία και την καταστροφή. Μια συγκλονιστική τραγωδία, ταυτόχρονα απομυθοποίηση του ρομαντισμού, δοσμένη με διαύγεια και πολιτική οξυδέρκεια από τον μαρξιστή Βισκόντι, με εικόνες εικαστικά έξοχες, με χρώματα εκπληκτικά, με κυρίαρχο το κόκκινο (από τις καλύτερες σκηνές αναφέρω εκείνη με το γκρο πλάνο μιας απελπισμένης Λίβια στην άμαξα που τρέχει, σ' ένα ατέλειωτο τράβελινγκ, για να βρει τον αγαπημένο της), που μας παρουσιάζει έναν Βισκόντι στο απόγειο της τέχνης του. 

Έρωτας και προδοσία

 Δώδεκα χρόνια μετά το «Ossessione» (1942), την πρώτη του σκηνοθεσία, ο Λουκίνο Βισκόντι μπαίνει πιο δυνατά και αποφασιστικά στο μελόδραμα και με το «Senso» (1954) μετατρέπει μία ερωτική ιστορία σε κινηματογραφική όπερα, επανάσταση και προδοσία. Ιστορικά είναι η πρώτη, πλήρης, απάντηση της Ευρώπης στο επικό ρομάντζο του Χόλιγουντ και της αμερικανικής κουλτούρας. Μια κοντέσα (Αλίντα Βάλι), οπαδός της εθνικοαπελευθερωτικής επανάστασης και της ένωσης, με την Ιταλία, της κατεχόμενης από τους Αυστριακούς Βενετίας, ερωτεύεται παράφορα και ανεξέλεγκτα νεαρό, ερωτύλο λοχαγό του αντίπαλου. Έτσι μπαίνουν σε κίνηση όλες οι αντιθετικές δυνάμεις. Προσωπικές, αλλά κυρίως κοινωνικές. Όσο η καρδιά της ταπεινώνεται τόσο το «κίνημα» αναπτύσσεται. Έτσι η Ιστορία που σε αυτή την όπερα - όπως και σε κάθε όπερα - λειτουργεί σαν φόντο, παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο. Έτσι η δική του, προς την καρδιά της, προδοσία, λειτουργεί ταυτόχρονα και ως δική της προς την πατρίδα προδοσία. Με αποτέλεσμα, στο τέλος, τα δικά της ερωτικά συντρίμμια να την σπρώξουν στον ολοκληρωτικό ξεπεσμό. Τον εκδικείται και του ανταποδίδει τα χειρότερα. Τον καταδίδει, ως λιποτάκτη, στους Αυστριακούς και με το χέρι του αποσπάσματος των δικών του στρατιωτών... τον εκτελεί!

Για την εποχή του μοναδικός θησαυρός σκηνικών, κοστουμιών, σεναρίου, δραματουργίας. Ένα από τα κορυφαία μελοδράματα βισκοντικής αισθητικής, με πρώτο και ανεπανάληπτο το «Λούντβιχ», που μαζί με το «Μπάρι Λίντον» του Στάνλεϊ Κιούμπρικ αποτελούν το αξεπέραστο και ετερόκλητο δίδυμο ταινιών «εποχής» της δυτικής, κινηματογραφικής, τοιχογραφίας!