Whisky

Ουρουγουάη, 2004. Σκηνοθεσία: Χουάν Πάμπλο Ρεμπέλα και Πάμπλο Στολ. Σενάριο: Ρεμπέλα, Στολ & Γκονζάλο Ντελγκάδο Γκαλιάνα. Ηθοποιοί: Αντρες Πάζος, Μιρέλα Πασκουάλ, Χόρχε Μπολάνι, Αν Κατζ, Ντάνιελ Χέντλερ. 94 λεπτά.

 Τρία πρόσωπα στην «ουδέτερη ζώνη» της άχαρης ζωής τους, σε μια σπαραχτική, βαθιά ανθρώπινη, πολύ σύγχρονη ταινία που συνδυάζει την καφκική ατμόσφαιρα με τη μαύρη κωμωδία.

 Μια ταινία από την Ουρουγουάη είναι κάτι το πολύ σπάνιο κι είναι αξιέπαινο το ότι Ελληνας διανομέας αποφάσισε τη διανομή της. Ταινία που κινείται με σωστή ισορροπία ανάμεσα στο καφκικό δράμα και τη μαύρη κωμωδία για να μας αφηγηθεί τις σχέσεις ανάμεσα σε τρία πρόσωπα, σχέσεις καθημερινές με τα δικά τους μικρά προβλήματα, άγχη και αδιέξοδα. Ο Χακόμπο (Αντρες Πάζος), ιδιοκτήτης μιας μικρής, στα πρόθυρα της εξαφάνισης, βιομηχανίας καλτσών, ζητεί από την πιστή κι ευσυνείδητη υπάλληλό του, τη Μάρτα (Μιρέλα Πασκουάλ) να υποδυθεί για μερικές μέρες τη γυναίκα του επειδή, την επέτειο του θανάτου της μητέρας του, θα τον επισκεφτεί από το εξωτερικό, ο αδερφός του Χέρμαν (Χόρχε Μπολάνι). Θα πάνε για μερικές μέρες σ' ένα παραθαλάσσιο θέρετρο, θα βγάλουν φωτογραφίες μαζί («πες ουίσκι», τους λέει ο φωτογράφος, δίνοντας τον τίτλο στην ταινία), θα χορέψουν και θα διασκεδάσουν μέχρι που να φύγει ο Χέρμαν και να επανέλθουν στην καθημερινότητα της άχαρης ζωής τους.

 Οι δύο σκηνοθέτες της ταινίας, Χουάν Πάμπλο Ρεμπέλα και Πάμπλο Στολ, παρακολουθούν τους τρεις χαρακτήρες στη συμπεριφορά και στις σχέσεις τους, τη μελαγχολική ζωή τους σε άχαρα, μουντά δωμάτια και φτηνά ξενοδοχεία, κάπου κάπου αγγίζοντας στοιχεία που θα μπορούσαν να κάνει τη ζωή τους καλύτερη. Προσέγγιση απλή, ανθρώπινη, περισσότερο ιμπρεσιονιστική παρά αναλυτική. Η Μάρτα, κάπως άχαρη, αλλά συμπαθητική, σχολαστική στη δουλειά της, που όμως κλέβει λίγο χρόνο για να καπνίσει ένα τσιγάρο, που ξαφνικά κοντά στον Χέρμαν δείχνει έναν άλλο, πιο ζωντανό εαυτό της, ιδιαίτερα στις σκηνές του ταξιδιού τους σε ένα άδειο για την εποχή θέρετρο. Κάποια στιγμή, η παρουσία στο θέρετρο ενός νιόπαντρου ζευγαριού θα την κάνει να νοσταλγήσει μια δική της χαμένη ευτυχία. Ο Χακόμπο θα παραμείνει σιωπηλός και ανεξιχνίαστος (σχεδόν κακόκεφος) σ' όλη τη διάρκεια, ενώ ο γλεντζές Χέρμαν θα φτάσει στο σημείο ακόμη και να φλερτάρει τη Μάρτα. Μια κωμωδία της ζωής που τελικά σου αφήνει μια πικρή γεύση.

Πεθαίνοντας σαν χώρα

 Από δύο, παντελώς άγνωστα ονόματα σκηνοθετών, του Χουάν Πάμπλο Ρεμπέλα και Πάμπλο Στρολ, με αποδέκτη τα εκλεκτά μέλη όλων των επιτροπών του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου και των Ενώσεων Ελλήνων Σκηνοθετών. Το λένε «Whisky», προέρχεται από το τριτοκοσμικό Μοντεβιδέο της τριτοκοσμικής Ουρουγουάης, αλλά αμφιβάλλω αν σήμερα υπάρχουν δύο-τρεις αυτόχθονοι με τέτοιο ανάστημα, τέτοιας αρμονικής... γεωμετρίας!

Μεσήλικας και φανατικός γεροντοκόρος, μόνος, έρημος και τσιφούτης, κουρδισμένος σαν γρανάζι ταμειακής μηχανής και σκουριασμένος σαν λαμαρίνα, ανοιγοκλείνει κάθε μέρα την ίδια ώρα, το ίδιο λεπτό το μαγαζί, κάνει τις ίδιες κινήσεις και απευθύνει τα ίδια λόγια, τις ίδιες εντολές στο «υπηρετικό» προσωπικό που έχει στη δούλεψή του. Όταν όμως η ζωή τα φέρνει τούμπα και ο αδελφός του, που χρόνια τώρα λείπει στα ξένα, πρόκειται να τον επισκεφτεί, εκείνος αποφασίζει να παίξει θέατρο και κωμωδία. Παρακαλεί μια γεροντοκόρη και κατά βάθος ερωτευμένη μ' αυτόν υπάλληλό του να παραστήσει τη γυναίκα του ώστε να παίξουν από κοινού ένα «έργο», που στον αδελφό του και όχι σε κείνον ταιριάζει γάντι. Εκείνη συμφωνεί, το σκηνικό αλλάζει και στο τέλος οι γέροι αδελφοί καταλήγουν με τον τρόπο τους να φλερτάρουν μαζί της. Και τα ερωτήματα είναι δύο. Το ζευγάρι, όταν η παράσταση τελειώνει, θα μείνει σαν ζευγάρι ή οι ηθοποιοί θα επιστρέψουν στους παλιούς ρόλους του παλιού έργου, της ίδιας παλιάς μονότονης, ψυχρής προγραμματισμένης ρουτίνας; Και άραγε εκείνη, του προλεταριάτου, θα έχει τα κότσια μια άλλη σχέση να διεκδικήσει ή εξ ανάγκης και ταξικής παραδοχής στο παλιό μαγγανοπήγαδο θα πέσει και θα πνιγεί;

 Όποιος πιστεύει ότι το σινεμά είναι υπόθεση δισεκατομμυρίων ευρώ, δισεκατομμυρίων ηθοποιών και κομπάρσων και δισεκατομμυρίων ντεκόρ δεν έχει παρά να κοπιάσει και με υπομονή στο τέλος θα θαυμάσει υποδειγματική, γεωμετρημένη λογική. Σχέσεις πολυδιάστατες και πολυσύνθετες με άξονα δύο όλους κι όλους χαρακτήρες. Εκείνη, η εργάτρια, ο μόχθος, το μεροκάματο, η υποταγή, η λαϊκή Ουρουγουάη. Εκείνος, ο ντόπιος, ο ιθαγενής, ο παρηκμασμένος, η μικρομεσαία, φθίνουσα, καταρρέουσα, σχεδόν αόρατη βιοτεχνία. Μαζί δεν κάνουν και χώρια δεν μπορούν. Ένα ζευγάρι περιθωριακών «τεράτων», μια θλιβερή ιστορία. Και όλα μαζί ένας τίτλος του ίδιου έργου που παίζεται τα τελευταία χρόνια στην παγκοσμιοποιημένη γεωγραφία και οικονομία. Δηλαδή: πεθαίνοντας σαν χώρα!